Dinsdag 24 juli 2012
Het “team” is vertrokken. Susanne, Elly en Samira hebben Ouarzazate verlaten op de laatste dag voor de Ramadan. Het afscheid viel niet mee, want twee weken intensief samenwerken in een nieuwe omgeving, met nieuwe kinderen, ouders en Marokkaanse vrijwilligers schept een sterke band. Ieder heeft zo haar eigen mooie herinneringen aan deze tijd en uit de evaluatie bleek dat ook iedereen op eigen wijze nieuwe inzichten heeft opgedaan. Een beetje verdrietig zwaai ik ze uit op het vliegveld. Gelukkig was het enthousiasme van allemaal zo groot dat we de plannen en ideeën die we samen hebben gemaakt, ook na vertrek samen gaan uitwerken. En hopelijk komen zij ook volgend jaar terug.
Want het is nog niet voorbij.
Deze summerschool was slechts het begin van het project. Een pilot, om uit te proberen wat werkt en wat niet werkt, om al doende te leren en ervaringen te delen. En dat is gelukt! Beter dan ik me van tevoren had kunnen voorstellen. Maar voordat ik ga vertellen wat we nu eigenlijk precies gedaan hebben en wat we bereikt hebben, zal ik nog even verslag doen van de laatste dagen. We waren namelijk nog niet klaar. We hadden weliswaar hard gewerkt met kinderen, ouders en vrijwilligers, maar hoe nu verder?
Samen met Meryam, de Marokkaanse vrijwilligster die de vervolgbegeleiding op zich gaat nemen, heb ik de laatste dagen gewerkt aan een individueel behandelplan voor ieder kind. Intussen is echter ook de Ramadan begonnen. In deze hitte (46 graden) is het ontzettend zwaar om de hele dag niet te drinken. Hoewel de rokers wat sneller aangebrand zijn dan normaal en er op straat meer ruzie wordt gemaakt in het verkeer, blijven de meeste mensen er vrolijk onder. Het vasten is een religieuze uitdaging en ’s avonds is er tot diep in de nacht gezelligheid op straat. Mensen gaan bij elkaar eten en op bezoek.
Intussen schrijven Meryam en ik aan de programma’s: eerst in het Frans en daarna vertaalt Meryam het in het Arabisch zodat de ouders het kunnen lezen.We voorzien alle programma’s van plaatjes en foto’s zodat ongeletterde ouders zien wat ze kunnen doen om hun kind te helpen bij het bereiken van de individuele leerdoelen. 
Dankzij de donateurs van het speelgoed, kunnen we voor ieder kind een speelgoedbox samenstellen, waarin al het spelmateriaal zit dat men nodig heeft om het programma uit te voeren. Voor Hamid zit er allerlei speelgoed in dat hem zal helpen kleuren te leren sorteren en herkennen. Voor Mahmoud een doos vol speelgoed waar autistische kinderen plezier in hebben en waarmee zijn tante en Meryam gaan werken aan het vergroten van momenten van (oog)contact en gedeeld plezier. Tijdens de summerschool hebben we daar al samen een begin mee kunnen maken. Voor Abdel is er een speelgoedbox om zijn woordenschat te vergroten, te beginnen met het fruit en de groente die bij hem thuis dagelijks op tafel komt. In de doos zit ook een kassa om winkeltje te spelen want dat motiveert Abdel het meest om de woordjes te gebruiken.
En dan wilde ik nog iets ingewikkelds maken: een eigen pictosysteem voor de twee autistische jongetjes. Voor Mahmoud moest er een pictoplankje op de WC komen. Voor zijn tante was dat een belangrijke hulpvraag. Ze is al een dagje ouder en het kost haar veel energie om Mahmoud steeds te helpen op de WC. Hij werkt niet goed mee, blijft halverwege steken in de handelingen, verliest zich in het spelen met water, en trekt soms zijn broek alweer op voordat hij zich gewassen heeft. Kortom, daar moet structuur in komen.
De laatste dag in Ouarzazate ga ik samen met een chauffeur van het reisbureau Daya travels op pad om pictoplankjes te fabriceren. En dat kost ons bijna de hele dag. Alles wat bij ons zo makkelijk voorhanden is, is hier pas na enig speurwerk en heel veel uitleggen te vinden. Want natuurlijk begreep niemand precies wat ik voor ogen had.
We gaan eerst naar een deel van de stad met houtbewerkers. Zij maken meubels, maar hebben ons al eerder geamuseerd geholpen met het repareren van houten speelgoed. Behulpzaam zoeken ze lange tijd naar een geschikt plankje. Nadat mij enorme massief houten balken en flinterdunne stokjes werden aangeboden heb ik eindelijk duidelijk kunnen maken wat het ongeveer moet zijn.
Tevreden gaan we vervolgens in een marktstraat op zoek naar schuurpapier, lijm, haakjes en klittenband. Gisteren had ik alle pictokaartjes al getekend (picto’s met hurk-WC’s zoals ze die hier hebben, waren namelijk niet voorhanden op de bekende picto-sites), geprint en geplastificeerd. Nu nog een gaatje erin. Winkel in winkel uit op zoek naar een perforator, maar nergens een te koop of te leen. Zo zijn eenvoudige dingen hier soms heel moeilijk. Maar aan hulp geen gebrek. Als we namelijk op de stoep van het reisbureau gaan schuren en knutselen, loopt de buurt uit. De buurman komt met een gigantische hamer aanzetten om een gaatje in de kaartjes te slaan en anderen geven advies of verbazen zich vrolijk over deze eigenaardige plaatjes met WC-gerelateerde handelingen. 
Aan het eind van de middag zijn de pictoplankjes klaar en breng ik alles naar Ibtisama. Daar zijn ze druk bezig met het samenstellen van nog meer individuele dozen en nemen de pictosystemen enthousiast in ontvangst. Meryam gaat ze naar de ouders brengen en gaat het gebruik van deze systemen begeleiden.
In verband met privacy zijn de namen van de kinderen veranderd